Czy istnieje najlepszy system społeczny? A jeśli tak to jak on wygląda i gdzie funkcjonuje? A może trzeba go dopiero stworzyć? W cyklu „Rozmowy o ludziach i systemach”, Jan Kubań – prezes Fundacji PAFERE rozmawia z Sebastianem Pitoniem – architektem, autorem wideobloga Pitoń TV, inicjatorem akcji Góralskie VETO.
„Człowiek jest istotą wymagającą podejścia personalistycznego, jest autonomiczny. Nawet w systemie chrześcijańskim jest powiedziane, że na sądzie ostatecznym nie będziemy stawać w kolektywie, lecz każdy indywidualnie. Nie chcemy systemu, w którym człowiek jest pozbawiony odpowiedzialności indywidualnej” – uważa gość PAFERE. Według niego zaprzeczeniem takiego systemu była postawa Niemców podczas procesu w Norymberdze, kiedy to oskarżeni zbrodniarze twierdzili, że wykonywali tylko rozkazy”. Jak zaznacza Pitoń wolność to odpowiedzialność. W systemie personalistycznym człowiek bierze pełną odpowiedzialność za siebie.
System idealny dla Pitonia to taki, który opiera się na ochronie jednostki, która w procesie dalszego rozwoju łączy się dobrowolnie w społeczności. Ważna w tym procesie jest zasada subsydiarności, tj. organizowanie życia społecznego od najniższego szczebla. „Człowiek powinien posiadać tzw. prawo do secesji. Jeśli nie zgadza się on z systemem, który się wytworzył, wolno mu od niego uciec, a my nie mamy prawa mu go siłą narzucać” – twierdzi Pitoń.
Pitoń zwraca także uwagę na metodę budowania elit. Według niego, elity są to jednostki skłonne dać coś od siebie na rzecz wspólnoty. Jest to zaprzeczenie tego z czym mamy do czynienia obecnie – z elitami samozwańczymi. Tak samo powinno wyglądać budowanie państwa. Państwo – tu Pitoń powołuje się na Feliksa Konecznego – powinno być tworzone oddolnie, bo tylko takie może być nasze. „Jeśli państwo narzucane jest nam odgórnie, wówczas tworzy się podział >>my – oni<<. Państwo staje się naszym wrogiem” – twierdzi gość PAFERE.
Jakie znaczenie dla państwa mogłoby mieć uwolnienie produkcji pieniądza i konkurencja walutowa? Czy urynkowienie pieniądza mogłoby zaowocować wzrostem etyki w gospodarce? Dlaczego pieniądz jest najlepszym towarem na świecie? Odpowiedź na te i inne pytania w rozmowie Jana Kubania z Sebastianem Pitoniem, do obejrzenia której serdecznie zachęcamy!
Tezy wyjściowe są niedopracowane. Np. wolność to odpowiedzialność.
Tak nie można; wolność to prawo (ius) do odpowiedzialności.
Gdyby był przymus odpowiedzialności – nie byłoby wolności.
Bazować można na Konecznym, ale ten geniusz miał przegięcie katolickie. Stąd szereg niespójności. Raczej oparłbym się na Chrystusie (jako filozofie), z jego definicją cywilizacji: „jestem Drogą, Prawdą, Życiem”.
Najlepszy ustrój?
Cywilizacja Polska.