Szwajcaria znalazła się na czwartym miejscu na świecie pod względem wolności gospodarczej w rankingu Wolności Ekonomicznej 2017 roku, opublikowanego przez fundację Heritage. W dodatku jest jedynym krajem europejskim, który został uznany za całkowicie „wolny” gospodarczo. Szwajcaria osiągnęła wynik 81,5, podczas gdy średnia światowa to 60,9. Dla porównania, wskaźnik wolności ekonomicznej Polski to 68,3 (miejsce 45), co odpowiada niemal idealnie średniej regionalnej – 68.
Od razu nasuwa się pytanie, co to właściwie jest wolność gospodarcza? Jest to podstawowe prawo każdego człowieka do zarządzania swoją pracą i własnością. W wolnym gospodarczo społeczeństwie każdy ma prawo pracować, produkować, konsumować i inwestować bez żadnych regulacji i w taki sposób, w jaki uzna za słuszne, a rząd wstrzymuje się od ingerencji i ograniczania wolności poza niezbędnymi działaniami podejmowanymi w celu jej ochrony.
Fundacja Heritage, która promuje wolność gospodarczą utrzymuje, że jej ideały są ściśle powiązane nie tylko z dobrobytem, ale również ze zdrowszym, bardziej rozwiniętym społeczeństwem, czystszym środowiskiem naturalnym, większą zamożnością obywateli i demokracją. Świadczy o tym pięć krajów, które zostały uznane za całkowicie „wolne” gospodarczo: Hong Kong, Singapur, Nowa Zelandia, Szwajcaria i Australia.
Szwajcaria cieszy się statusem kraju „wolnego gospodarczo” nieprzerwanie od 2010 roku. Otwartość na zagraniczny biznes i inwestycje stymulują dynamiczną i odporną na kryzysy gospodarkę Szwajcarii, która jest oparta na bardzo solidnych podstawach: stabilnej walucie, stosunkowo niskim długu publicznym i żywym rynku pracy.
Wykres: Wskaźnik wolności gospodarczej.
Żółta linia – Szwajcaria
Szara linia – Polska
Różowa linia – średnia światowa
Źródło: heritage.org
W jaki sposób mierzony jest wskaźnik wolności ekonomicznej? Otóż mierzony on jest w oparciu o 12 czynników zgrupowanych w 4 kategoriach ekonomicznych:
- Rządy prawa
- Rozmiar administracji
- Skuteczność regulacji
- Wolny rynek
Każdy z tych 12 czynników jest oceniany w skali od 0 do 100, przy czym 100 oznacza nieograniczoną wolność gospodarczą. Następnie ogólny wynik kraju uzyskiwany jest poprzez uśrednienie tych 12 wskaźników, z których każdy ma jednakową wagę.
Pierwsza kategoria to rządy prawa, które podzielone są na 3 wskaźniki: prawo własności, skuteczność systemu sądowniczego i integralność rządu. Szwajcaria jest jednym z krajów, gdzie korupcja nie istnieje. Szwajcarzy zwykli co prawda żartować, że i owszem – korupcja może i jest, ale na takim poziomie, że nikogo tak naprawdę nie stać na łapówkę. Wskaźniki jednak nie kłamią – w rankingu Transparency International Szwajcaria znalazła się na wysokim siódmym miejscu krajów wolnych od korupcji.
Prawo własności jest skrupulatnie egzekwowane, a system sądowniczy jest niezależny i sprawiedliwy, dzięki czemu obywatele mogą bez cienia wątpliwości podejmować się działalności gospodarczej, oszczędzać i czynić długoterminowe plany finansowe.
Kolejna kategoria – „rozmiar administracji” to jedyna słaba strona Szwajcarii. Szwajcaria uzyskała tylko 70,9 punktów we wskaźniku Obciążeń Fiskalnych (średnia światowa to 77 punktów), co dało jej dopiero 135 miejsce na świecie w tej kategorii. Szwajcarski system podatkowy działa głównie na poziomie kantonalnym i przeciętne całkowite podatki mogą nawet przekroczyć 40% dochodu. Wydatki rządowe wyniosły 32,9% PKB przez ostatnie trzy lata, co przekraczało 27,1% zebrane z podatków. Dług publiczny wynosi 45,6% PKB.
Następne wskaźniki zgrupowane w kategorii nazywanej kolektywnie „skutecznością regulacji” znowu ustawiły Szwajcarię w ścisłej czołówce rankingu. Przejrzyste regulacje dotyczące prowadzenia biznesu promują przedsiębiorczość. Założenie najprostszej firmy nie wymaga żadnych działań rejestracyjnych ani kapitału. Regulacje odnośnie rynku zatrudnienia są stosunkowo elastyczne, ale koszt zwolnienia pracownika może być całkiem wysoki. Rząd ma możliwość interwencji w przypadku, gdy podejrzewa się zmowę cenową. Z drugiej strony, rząd Szwajcarii dość ściśle kontroluje i subwencjonuje rolnictwo.
Ostatnia kategoria – „otwarty rynek” – to kategoria, w której Szwajcaria jest zdecydowanym zwycięzcą rankingu. Ogólnie mówiąc, rynek Szwajcarii jest otwarty na zagraniczne inwestycje, a nowoczesny, bardzo rozwinięty system finansowy zapewnia szeroką gamę instrumentów finansowych i wspiera działalność gospodarczą. Jedyne bariery istnieją w przypadku importu produktów rolnych i żywności.
Szwajcaria posiada długą tradycję otwartych granic dla handlu (co oznacza, że szwajcarscy producenci nie są chronieni przed zagraniczną konkurencją) i zagranicznych inwestycji, które okazały się być jednym z filarów jej dobrobytu. Jednocześnie zazdrośnie strzeże swojej niezależności i neutralności. Aż do 2002 nie dołączyła bowiem do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Obywatele odrzucili również wniosek o dołączenie do Unii Europejskiej w dwóch referendach. Dzięki temu Szwajcaria, a właściwie jej obywatele mogą podejmować samodzielnie decyzje odnośnie swojej przyszłości i teraźniejszości. Nie robią tego źle – Szwajcarzy to jeden z najbogatszych narodów świata, a ich kraj to jedno z najprzyjaźniejszych miejsc dla zagranicznych inwestycji.
Źródło: heritage.org
