Narodziny wielkiego człowieka
W rodzinie Favaloro z La Platy w Argentynie zapanowała radość. Urodził się syn, któremu rodzice nadają imiona René Gerónimo. Jest rok 1923. Chłopiec w następnych latach dobrze się rozwija, lubi piłkę nożną i radzi sobie w szkole.
Gdy przyszło do wyboru kierunku edukacji okazało się, że dwie osoby z najbliższego otoczenia mają największy wpływ na decyzje młodzieńca. Jedna to babcia, która zaszczepiła mu zainteresowanie naturą i emocjonalny zachwyt procesami nią rządzącymi. To właśnie jej zadedykuje swoją pracę doktorską: „Mojej babci Cesárei, która nauczyła mnie dostrzegać piękno nawet w biednej, suchej gałęzi.” Druga osoba to wujek, lekarz. To on zainspirował chłopca do podjęcia studiów medycznych.
Co w latach 1930-tych osiągają ludzie rządzący Argentyną?
Wpisanie tego okresu w historię pod nazwą „Niesławna dekada”. Był wojskowy zamach stanu, fałszowanie wyborów oraz prześladowania przeciwników politycznych. W wyniku Wielkiej Depresji, która zapanowała na rynkach międzynarodowych, spadła sprzedaż wołowiny, głównego artykułu eksportowego. Jak reaguje rząd? Regulacje, korupcja oraz chybione inwestycje za pieniądze, i tak już zbiedniałego, podatnika.
Studia człowieka wielkiego serca
W czasie nauki na Universidad Nacional de La Plata student René wyróżnia się spędzaniem popołudniowych godzin na uważnym obserwowaniu stanu pacjentów i rozmowach z nimi. Nawiązuje również relacje z profesorami swojej dziedziny, José María Mainettim oraz Federico Enrique Bruno Christmannem. To od nich otrzymuje wartościowe wskazówki na temat metod standaryzacji i upraszczania procedur medycznych.
Praktyki zawodowe odbywa w Szpitalu Poliklinicznym. Leczono tam najbardziej skomplikowane przypadki z całej prowincji Buenos Aires. Młody doktor Favaloro często pozostaje aktywny przez 48 do 72 godzin, aby nie marnować okazji do budowy doświadczenia. Zaangażowanie zostaje dostrzeżone przez profesorów, którzy proponują mu pracę. Niestety na przeszkodzie staje biurokracja i polityka. Warunkiem pozostania na rozwojowym stanowisku jest podpisanie lojalki wobec panującego w Argentynie rządu prezydenta Juana Peróna.
Co w latach 1940-tych wprowadzają rządzący ojczyzną René Gerónimo?
Inflację dochodzącą do 50%, tortury przeciwników politycznych oraz tysiące nieudanych decyzji gospodarczych. Juan Perón, prezydent Argentyny, jest praktykującym socjalistą. Wprowadza rozliczne regulacje pracy i płacy, w wyniku czego Argentyna dołącza do krajów efektywnie zakazujących pracy osobom o najsłabszych kwalifikacjach. Rośnie bieda. Żona prezydenta, Eva Perón, prowadzi fundację zajmującą się publicznym rozdawaniem pieniędzy dla poklasku. Skąd pochodzą pieniądze? Z urzędniczych wymuszeń na firmach (Pieniądze, albo zamykamy wam biznes!) oraz z haraczy płaconych za umożliwienie unikania podatków.
Pierwsza praca i duża wartość dodana do społeczeństwa
René Favaloro odmawia podpisania czegoś, co kłóci się z jego sumieniem. Na ratunek przychodzi list od wuja, który prosi go o kilkumiesięczne objęcie stanowiska w miejscowości Jacinto Aráuz. Mieszka tam 3.500 osób w miejscu otoczonym przez pustynię. Dotychczasowy lekarz zachorował i musiał skoncentrować się na własnej kuracji.
Miesiące szybko przerodzą się w 12 lat pracy na prowincji. Efekty przynosi głębokie zainteresowanie Favaloro dobrem pacjenta. René sprowadza tu swojego brata Juana José, również lekarza. Razem budują ośrodek zdrowia z prawdziwego zdarzenia. Sprowadzają aparaturę rentgenowską, budują bank krwi, skutecznie sprowadzają śmiertelność niemowląt do zera i prowadzą prelekcje dla pacjentów na temat zapobiegania chorobom. Skutkiem jest wielki szacunek w lokalnej społeczności.
W 1951 roku René zakłada rodzinę. Wybranką jest Maria Antonia Delgado, którą znał już od szkolnych lat. Razem spędzą szczęśliwe 47 lat, niestety bezdzietnie.
Co w latach 1950-tych przeprowadzają argentyńscy rządzący?
Kolejny, już trzeci, zamach stanu. Przeprowadzony przy pomocy samolotów wojskowych, które w 1955 roku bombardowały cywili. Tak, własne wojska atakowały tłum bezbronnych ludzi. Kilka lat później była jeszcze jedna próba siłowego przejęcia władzy, tyle że nieudana. Pod ciężarem wszechwładzy skorumpowanych urzędników gospodarka znajduje się w stagnacji.
Wielki człowiek trafia do kraju, w którym rządzący zachowują się inaczej.
Oprócz codziennej pracy lekarz musi stale aktualizować swoją wiedzę. Zainteresowanie naszego bohatera zwracają na siebie najnowsze doniesienia na temat chirurgii serca i klatki piersiowej. Zaczyna rozważać podjęcie dalszych studiów w USA. Pod wpływem swojego mentora, profesora Mainetti, podejmuje decyzję o przeniesieniu się do Cleveland. Jest rok 1962.
Podejmuje najpierw pracę w roli lekarza rezydenta, aby następnie dołączyć do zespołu operacyjnego tamtejszej kliniki. Wraca nawyk tytanicznej pracy – po każdej operacji René szybko zasiada do studiowania angiogramów naczyń wieńcowych, na czym spędza długie godziny. W 1967 roku zaczyna rozważać możliwość użycia żyły odpiszczelowej do budowy pomostu aortalno-wieńcowego, dziś zwanego popularnie bajpasem.
Pierwszym pacjentem dla nowej procedury medycznej jest 51-letnia kobieta. Favaloro opisuje nową metodę, która uratowała życie pacjentki, w pracy Surgical Treatment of Coronary Arteriosclerosis. Jej publikacja w 1970 roku przynosi mu międzynarodowy rozgłos. Od tego momentu jest autorytetem w swojej dziedzinie.
Co w latach 1960-tych robią rządzący Argentyną?
Tradycyjne już, siłowe zniesienie rządu przez interwencję wojska. Później były jeszcze dwa nieudane pucze. Zdarzyła się też dewaluacja wartości argentyńskiego peso, o 40%, na mocy decyzji ministra finansów. Wprowadziła ona w poważne tarapaty dużą część gospodarstw rolnych.
Pożyteczny społecznie człowiek chce zmienić na lepsze swoją ojczyznę.
W 1971 roku małżeństwo Favaloro wraca do Argentyny. René chce zbudować tam centrum badań, opieki nad pacjentami i doskonalenia dla lekarzy. Podobne do tego, które poznał w USA. Rozpoczyna pracę w Sanatorium Güemes. Nawiązuje współpracę ze specjalistą diagnostyki klinicznej, Luisem de la Fuente. Stopień wzajemnego zaufania ilustruje fakt, że bez jego badań nigdy nie operował pacjenta.
Zostaje powołana do życia Fundacja Favaloro, mająca na celu zebranie funduszy na realizację szczytnego celu. Powoli powstają laboratoria badawcze, na początku utrzymywane przez René z własnych pieniędzy.
Co w latach 1970-tych osiągają „wybrańcy” Argentyńczyków?
W wyniku demokratycznych wyborów oraz kilku zakulisowych posunięć wraca do władzy najpierw przedstawiciel Juana Perón, później on sam. Wraca również rosnąca ilość regulacji oraz redystrybucja. Kryzys naftowy roku 1973 zastaje rząd Argentyny ze spodniami na wysokości kostek. Atakuje zapaść gospodarcza, a władcy kolejny raz obniżają wartość własnej waluty. Za ratowanie rządu płaci klasa średnia i najbiedniejsi.
Wielkiemu pomagają wszyscy, ale nie rządzący jego ojczyzną.
Lata 1980-te to dla chirurga czas systematycznej pracy i operowania wielu serc, czasem za darmo. Powstaje Departament Nauczania i Badań Fundacji Favaloro. We współpracy z Uniwersytetem Utah podejmowane są pierwsze próby sztucznych serc. Początkowo na cielętach. Powstaje urządzenie o nazwie COMDU (Cardiac Output Monitoring and Diagnostic Unit), służące do pomiarów przepływu sztucznych serc. Ze względu na problemy budżetowe, prace muszą zostać zarzucone.
Co w latach 1980-tych porabiają rządzący Argentyną?
Nic tak nie odwraca uwagi od problemów wewnętrznych, jak zwycięska wojenka. Zaatakujmy Wielką Brytanię! Ich kilka skalistych wysp jest pod nosem, a wojska królowej siedzą na innej półkuli. Początkowe sukcesy odniesione nad liczącą zaledwie 57 żołnierzy placówką, faktycznie spełniają zadanie. U sterów rządu w Londynie zasiada żelazna Margaret Thatcher, która nakazuje odbicie wysp. Ma miejsce szereg zmagań toczonych na lądzie, morzu, w powietrzu oraz w gabinetach dyplomatów. Falklandy, lub jak je Argentyńczycy nazywają, Malwiny, wracają pod panowanie Wielkiej Brytanii.
Argentyńska junta wojskowa, poniżona na własnej domenie działania, oddaje stery rządów cywilom. Jedynym pozytywnym osiągnięciem jest zredukowanie korupcji o połowę. Sztuka ta udaje się rządowi Raúla Alfonsína.
Rządzący niszczą wielkiego
W 1992 roku wysiłek wielkiego lekarza skutkuje powstaniem Instytut Kardiologii i Chirurgii Sercowo-Naczyniowej Fundación Favaloro, organizacji non-profit. Co dwa lata odbywa się tu Kongres Kardiochirurgii, a studenci medycyny z całego świata przyjeżdżają doskonalić swoje umiejętności.
W roku 2000 Argentyną wstrząsa kolejny kryzys ekonomiczny. PAMI, lokalny odpowiednik polskiego NFZ, odmawia anulowania długów Fundacji Favaloro. Najsłynniejszy lekarz Argentyny przeobraża się w żebraka, który odsyłany jest od jednej urzędniczej klamki do drugiej. Śle listy do samego prezydenta opisując w nich skalę korupcji w państwowych agencjach zdrowia. Niestety – przezorni biurokraci nie czytają korespondencji mogącej ich zmusić do pracy. Ogromnym ciosem dla chirurga jest śmierć ukochanej Marii Antoniny.
A jak w latach 1990-tych dogadzają sobie rządzący Argentyną?
Po dekadach kryzysu do rządów zasiada Carlos Menem. Zastana sytuacja zmusza go do podjęcia wolnorynkowych reform. Wcześniej znacjonalizowane przedsiębiorstwa są prywatyzowane. Wydatki państwa ulegają ograniczeniu. Niestety rząd nie podejmuje decyzji o powstrzymaniu druku pustych pieniędzy. Wynik to kolejne fale hiperinflacji, skutecznie zubażające społeczeństwo.
Z konfrontacji Wielki Człowiek – rządzący zwycięsko wychodzą ci drudzy
29 lipca 2000 roku zrozpaczony René Gerónimo Favaloro zamyka się w swojej łazience i strzela z pistoletu we własne serce. Socjalizm doprowadza do kolejnej śmierci, jednak dziedzictwo wielkiego kardiochirurga utrzymuje się wysiłkiem jego współpracowników i studentów, których sam nauczał. Szpital Fundacji Favaloro nadal leczy serca pacjentów z obu Ameryk. A o geniuszu tego człowieka świadczy to, że rocznie, na świecie, przeprowadza się około 800 000 operacji jego autorstwa.
Jakimi zasadami kierował się René Gerónimo Favaloro w swojej pracy?
Z przyjrzenia się różnym okresom życia wielkiego chirurga można wysnuć ciekawe wnioski. Przede wszystkim wyznawał i praktykował ciężką, systematyczną pracę. Już w czasie studiów spędzał z pacjentami dodatkowe godziny. Gdy trafił na pustynię do małej miejscowości, zamiast poddać się i narzekać na swój los – własnym wysiłkiem wpłynął na istotną poprawę stanu zdrowia mieszkańców. René pracował całym sobą. Skąd o tym wiadomo? Wskazówką jest dedykacja jego pracy doktorskiej. Dzięki wychowaniu i wpływowi swojej babci umiał zafascynować się wykonywanym zawodem i tym, czego on wymaga. Brzydził się kłamstwem. W kluczowym momencie odmówił podpisania lojalki rządowej, co pozbawiło go możliwości objęcia stanowiska w Szpitalu Poliklinicznym. Cóż z tego – później sam sobie zbudował własny szpital.
Jakimi zasadami kierowali się w tym samym czasie Argentyńscy politycy?
Kłamstwo przede wszystkim! Socjaliści (Juan Perón i wielu innych) publicznie obiecywali poprawę położenia najbiedniejszych. Ich działania zawsze przynosiły efekt odwrotny. Co politycy robią, gdy brakuje pieniędzy? Sami nie umieją ich wytworzyć – do tego potrzeba postawy służby wobec bliźniego. Gdy w kasie pustki trzeba kogoś obrabować. Nowymi regulacjami, inflacją, podatkami lub ordynarnym wymuszeniem. Eva Perón prowadziła fundację mającą stworzyć aurę dobroczynności wokół jej nazwiska. Niestety wszystko było oparte o kradziony pieniądz. Co począć, gdy chce się sięgnąć po władzę? Najłatwiej zorganizować zbrojny zamach stanu. Od pierwszego przypadku w 1930 roku kolejni politycy w mundurach lub bez nich co kilkanaście lat organizowali publiczne strzelaniny. Niezmiennie deklarując zaniepokojenie sytuacją i troskę o tych, którzy później biednieli pod rządami krwawej dyktatury.
Artur Pranga
źródła:
- https://www.thefamouspeople.com/profiles/ren-gernimo-favaloro-419.php
- https://es.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Favaloro
- https://en.wikipedia.org/wiki/Ren%C3%A9_Favaloro
- https://es.wikipedia.org/wiki/Federico_Enrique_Bruno_Christmann
- https://es.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Mar%C3%ADa_Mainetti
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomostowanie_aortalno-wie%C5%84cowe
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Angiografia#Koronarografia
- https://en.wikipedia.org/wiki/Economic_history_of_Argentina
- https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Argentina#Peronist_years_(1946%E2%80%9355)
- https://en.wikipedia.org/wiki/PAMI
- https://www.fundacionfavaloro.org/
- https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Argentina#Revoluci%C3%B3n_Libertadora_(1955%E2%80%931958)
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Kryzys_naftowy
- https://en.wikipedia.org/wiki/Revoluci%C3%B3n_Libertadora
- https://en.wikipedia.org/wiki/1982_invasion_of_the_Falkland_Islands
Fotografia do artykułu:
Jedyny portret lekarza znajdujący się domenie publicznej jest pod następującym adresem: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Rene_Favaloro.jpg
